Inleiding
De digitale ontwikkelingen gaan razendsnel en geven veel mogelijkheden om de dienstverlening te blijven verbeteren. De risico’s voor inwoners van de digitalisering vereisen van de gemeente steeds meer inzet op het gebied van gegevenskwaliteit, bescherming van privacygevoelige gegevens en beveiliging van de beschikbare informatie. Denk hierbij aan het koppelen van de juiste gegevens voor beleidsanalyses en het beschermen van de digitale identiteit van inwoners.
De gemeente volgt het Rijks- en VNG-beleid op het gebied van informatievoorziening en informatiebeveiliging. Bij de transformatie naar een digitale gemeente maakt de gemeente gebruik van VNG-oplossingen zoals de Gemeentelijke Gemeenschappelijke Infrastructuur (GGI) en Common Ground.
Landelijke ontwikkelingen
De volgende ontwikkelingen zijn de komende periode belangrijk:
Wetgeving
De nieuwe wetten zoals de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer, de nieuwe Archiefwet, de Cybersecuritywet(Cybersecuritywet (NIS2) en de Europese wetgeving over kuntsmatige inteligentie. Voor wat betreft de Wet open overheid (Woo) wordt verwezen naar de paragraaf Wet open overheid.
Digitale Agenda 2028
De Digitale Agenda 2028 van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is de basis voor onze informatiestrategie. Digitale innovatie voor inwoners en ondernemers door één overheid staat daarbij centraal. De gezamenlijke innovatie aanpak wordt zichtbaar in de landelijke de strategie om de informatiekundige visie Common Ground de gemeentelijke norm te maken en het vergroten van de digitale autonomie van gemeenten.
De Nederlands Digitaliseringsstrategie: “Samen versnellen”
De Nederlandse Digitaliseringsstrategie is een strategie van alle bestuurslagen. Het doel is de kansen van digitalisering te benutten en de regie van burgers en ondernemers te versterken. Samen willen rijk-, provincie, gemeente en medeoverheden de informatie en dienstverlening verbeteren. Speerpunten zijn:
- Een gezamenlijke soevereine Cloud
- Delen van gegevens tussen overheidslagen, gebonden aan landelijke wetten en regels
- Het verantwoord inzetten van kunstmatige intelligentie
- Burgers en ondernemers staan centraal
- Versterking van digitale autonomie en weerbaarheid.
VNG Agenda Digitale Veiligheid 2028
De Agenda Digitale Veiligheid 2028 maakt digitale veiligheid de nieuwe norm. De agenda speelt niet alleen in op nieuwe technische ontwikkelingen zoals AI, maar zet ook in op de digitale weerbaarheid van de samenleving en veilige gemeentelijke dienstverlening. Door krachten te bundelen en kennis te delen, bouwen de Nederlandse gemeenten samen een robuuste digitale infrastructuur die bestand is tegen de uitdagingen van morgen. Een robuuste informatiebeveiliging maakt de gemeente weerbaar en voorbereid op pogingen de gemeente digitaal te ontwrichten.
Regionale ontwikkelingen
Informatievoorziening (IV) -samenwerking
Sinds 2024 is de gemeente aangesloten bij de vereniging Dimpact. In 2025 heeft de vereniging haar strategie tot 2030 vastgesteld. Deze strategie, is opgesteld vanuit en met de leden en legt een stevig fundament voor de toekomst. Een toekomst waarin Dimpact blijft bijdragen aan een wendbare, digitale overheid die inwoners en bedrijven centraal stelt. Basis voor de strategie is de visie op dienstverlening. De visie heeft vier uitgangspunten:
- Ik voel me welkom
- Ik vertrouw mijn gemeente en mijn gemeente vertrouwt mij
- Ik merk dat er wordt meegedacht
- Ik snap het
De strategie zet inwoners en bedrijven centraal met wendbare, moderne en betrouwbare dienstverlening. De focus ligt op dienstverlening waarbij inwoners en bedrijven ondersteund worden met digitale oplossingen. Dimpact realiseert daarvoor een portfolio waarmee de toekomstbestendigheid van de digitale dienstverlening wordt vergroot. Standaardisatie binnen een gemeenschappelijke Common Ground architectuur zorgt hierbij voor wendbaarheid en flexibiliteit voor gemeenten. Deze strategie sluit naadloos aan op de langjarige strategie van de VNG is daarmee voor de gemeente leidend bij alle andere samenwerkingen op het gebied van informatievoorziening.
In 2025 is besloten de samenwerking tussen de deelnemers in de Regionale ICT-Dienst (RID) anders vorm te geven. In de toekomst zullen de deelnemers uit Zuid-Oost Utrecht (ZOU) blijven samen werken op het gebied van informatievoorziening en ICT. De samenwerking op het gebied van Privacy en Informatiebeveiliging tussen deze deelnemers wordt geïntensiveerd.
Gemeentelijke ontwikkelingen
In de afgelopen jaren heeft een stille transformatie plaatsgevonden op het gebied van documentopslag, digitaal samenwerken en het toegankelijk maken van gegevens. Sinds 2022 werkt de gemeente Utrechtse Heuvelrug zaakgericht. De gemeente baseert zich hierbij op de informatiekundige visie Common Ground, zoals die wordt uitgedragen door de VNG en Dimpact. Vanuit deze visie gaat de gemeente stapsgewijs de komende jaren de informatievoorziening eenvoudiger, flexibeler en slimmer inrichten.
Om deze veranderingen te kunnen versnellen en de dienstverlening aan inwoners verder te kunnen verbeteren is de gemeente aangesloten bij de vereniging Dimpact. Ieder lid kan gebruik maken van de Dimpact-producten zonder zelf aanbestedingen uit te voeren. We verlagen hiermee risico’s op rechtmatigheid als gevolg van niet tijdig (kunnen) aanbesteden en dragen bij aan de kennisuitwisseling en kennisopbouw op het gebied van informatievoorziening.
Standaardisatie
In de komende jaren groeit de gemeente naar een verregaand gestandaardiseerd gegevenslandschap, gebaseerd op VNG-standaarden. Standaardisatie maakt de informatievoorziening wendbaarder en geeft de gemeente de mogelijkheid om de Wet open overheid (Woo) efficiënt uit te voeren.
Digitale duurzaamheid
Het duurzaam toegankelijk maken en houden van de gemeentelijke informatiehuishouding is van belang voor de bedrijfsvoering, de verantwoording aan de raad en de inwoner en voor het vastleggen van de geschiedenis van de gemeente. Richtinggevend hierbij zijn de afspraken die hierover in regionaal verband worden gemaakt met archiefdienst het Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU) samen met de eisen vanuit het interbestuurlijke toezicht op de informatievoorziening en de archivering.
Kunstmatige Intelligentie
Generatieve kunstmatige intelligentie en taalmodellen zijn niet meer weg te denken uit de Nederlandse maatschappij. Kunstmatige intelligentie is daarmee onderdeel van de moderne werkomgeving. Binnen de grenzen van wet- en regelgeving volgt de gemeente het door de door de Rijksoverheid en VNG uitgezette pad van verantwoorde kunstmatige intelligentie. De gemeente verkent de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie. De gemeente zet in op kwaliteit en standaardisatie van informatie en gegevens om zo een duurzame basis voor deze ontwikkelingen te leggen.
Informatiebeveiliging
De gemeente bouwt haar digitale dienstverlening (o.a. als gevolg van de Digitale Agenda 2028) steeds verder uit. Daarmee worden steeds hogere eisen gesteld aan informatieveiligheid en privacy (zie ook programma 2). Het beleid voor privacy en informatiebeveiliging wordt regionaal uitgevoerd en verder verbeterd samen met de ZOU-deelnemers binnen de RID.
De mens is de zwakste schakel bij informatieveiligheid en privacy. Daarom werkt de gemeente toe naar een actieve betrokkenheid van de hele organisatie bij de uitvoering van aanbevelingen die naar voren komen uit metingen en testen. Door privacy onderdeel te maken van ieders reguliere werk en in te zetten op bewustwording, verwachten we een hoger ambitieniveau te bereiken. Het vergroten van het i-bewustzijn gebeurt door het inzetten van e-learnings voor alle medewerkers, College en raadsleden.
Financiële gevolgen
Veilige en betrouwbare digitale informatie voor de dienstverlening is een belangrijke kritische succes- en faalfactor. De eisen om hieraan blijvend te voldoen worden steeds aangescherpt. Dit heeft tot gevolg dat de benodigde middelen hiervoor zullen blijven stijgen. Informatieveiligheid, privacy, zaakgericht werken en duurzame toegankelijkheid vragen om meer personele inzet en werkbudget.